Actiepunten voor kersverse ouders om relatiecrises te verzachten.
Tijd om dieper in te gaan op de dynamiek tussen partners wanneer er een baby wordt een centrale rol in hun leven. Misschien heb je al eerder iets over dit onderwerp gelezen, maar als je dit artikel nu bekijkt, is de kans groot dat je op zoek bent naar hulp, steun of dat je de veranderingen al voelt aankomen. Dit artikel wil je inzicht geven in wat er in je relatie kan spelen en je waardevolle steun bieden tijdens deze bijzondere periode van verandering.
Ik kan het me nog goed herinneren, en ik heb soortgelijke verhalen gehoord van vrienden, kennissen en cliënten – de enorme impact die de geboorte van een kind heeft op mensen en hun relaties. Hoewel dit moment vaak vol verwachting wordt tegemoetgezien en het stel zich goed voorbereidt, leidt het toch regelmatig tot uitspraken als: "Het voelt alsof onze relatie uit elkaar valt," "Misschien zijn we niet voor elkaar gemaakt," "In het begin ging alles goed, maar nu gaat alles mis," "Ik herken mijn partner niet meer," "We maken voortdurend ruzie," of "De ander gedraagt zich als een kind," en ga zo maar door. Er is veel verwarring en misverstand, waardoor beide partners zich afvragen wat er aan de hand is. Om wat meer duidelijkheid te geven over de uitdagingen waar veel stellen mee te maken krijgen – iets wat ik graag eerder had willen weten om onnodige stress, onzekerheid en verwarring te voorkomen – zet ik deze moeilijkheden stap voor stap op een rij. Het is waardevol als jullie dit samen lezen en bespreken, zodat jullie misschien tot gezamenlijke oplossingen komen of in elk geval een plan maken om verder te gaan. Zoek naar oplossingen door goed met elkaar te praten.
Ik heb gemerkt dat vanaf het moment dat een kindje wordt geboren tot ongeveer drie jaar oud, één of beide partners vaak denken aan het beëindigen van de relatie of zelfs een scheiding overwegen. De zwaarte van emoties als wanhoop, teleurstelling, paniek, overweldigende innerlijke spanning, machteloosheid, hulpeloosheid, wrok, woede, jaloezie, eenzaamheid, verwarring, gevoelens van afwijzing en verlating, en de angst om elkaar kwijt te raken, kan erg zwaar zijn. Vaak worden deze gevoelens verborgen achter boosheid en verwijten, zeker als je niet gewend bent om hierover met elkaar te praten. Deze periode voelt eindeloos en je vraagt je af: "Wat gebeurt er met ons? Komt dit ooit nog goed?" Ik ken deze uitdagingen maar al te goed – ruzies, verwijten, misverstanden, het gevoel dat je partner er niet voor je is, te weinig slaap, stress over je nieuwe rol als ouder en de algehele verwarring – want mijn man en ik zijn hier samen doorheen gegaan tijdens onze eerste grote relatiecrisis. Het is opvallend hoeveel stellen besluiten uit elkaar te gaan kort na de geboorte van hun kindje, zelfs als ze nog van elkaar houden...
Crisissen horen bij het leven. Ze zijn nodig om te groeien. Zonder crisissen zouden we nooit de motivatie voelen om iets in ons leven te veranderen. Iedereen maakt ze meerdere keren mee, ook op persoonlijk vlak. Denk bijvoorbeeld aan de dertigerscrisis: een periode waarin je je prioriteiten opnieuw bekijkt en misschien besluit om van beroep te veranderen, een gezin te stichten, gezonder te gaan leven of op een andere manier je leven om te gooien. Voordat de verandering plaatsvindt, gaat dit proces vaak gepaard met angstige gevoelens en onzekerheid. Want in een situatie zitten waarin je niet meer weet wie je bent, wat je wilt of welke kant je op moet – dat is zwaar! Toch is dit allemaal nodig zodat er iets iets nieuws kan ontstaan. Het leven verandert, zodat Ik als persoon zou kunnen ontstaan! Hetzelfde geldt voor partner- en gezinsrelaties. Elk gezin dat uit minstens twee partners bestaat, maakt tijdens het samenzijn verschillende crisissen door. Al deze crisissen zijn nodig om ruimte te maken voor groei. Elk gezin is uniek, maar we beleven crisissen grotendeels op dezelfde manier – alleen de intensiteit, duur en het vermogen om ze te overwinnen verschillen. Alles hangt af van de bereidheid van beide partners om de crisis op te lossen, verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen aandeel in de relatie, beschikbare middelen, het vermogen om te communiceren en het bewustzijn van beiden.
Er is maar één verschil tussen gelukkige en ongelukkige stellen: gelukkige stellen pakken hun problemen actief aan, terwijl ongelukkige stellen problemen ontkennen of hopen dat ze vanzelf verdwijnen, wat nooit gebeurt!
Bij een crisis heb je twee keuzes: je blijft erin hangen of je komt er sterker en wijzer uit. Iedereen heeft die keuze. Het gezin krijgt met de komst van een baby te maken met de eerste grote crisis. Alles verandert; het hele systeem wordt opnieuw ingericht, met nieuwe taken, tradities, waarden en verantwoordelijkheden. Deze crisis herhaalt zich vaak bij elk volgend kind, misschien minder heftig dan de eerste keer. Om goed door deze crisis heen te komen, moeten jij en je partner een aantal taken:
-Jij en je partner moeten wennen aan de nieuwe rollen van moeder en vader, en dat gaat niet altijd vanzelf. Het kost vaak tijd om je aan te passen en kan best lastig zijn. Je eigen ervaringen met je ouders als baby spelen hierin een grote rol. Hoe meer jouw ouders jouw behoeften herkenden, reageerden op je gehuil en bewust een emotionele band opbouwden, hoe makkelijker het voor jou als nieuwe ouder kan zijn om je rol te accepteren. Hier heb ik het vorige maand ook over gehad. Het is goed om te weten dat een postnatale depressie zowel bij vrouwen als mannen kan voorkomen, wat laat zien dat het soms moeilijk is om de ouderrol te accepteren.
-Jouw taak is om een band op te bouwen met je kind (tot ongeveer 3 jaar) – hier gaan we volgende maand dieper op in. Dit betekent dat je leert de behoeften van je kind te zien en te reageren op zijn of haar gehuil. Door dit te doen, geef je je kind een gevoel van veiligheid en leer je hem of haar vertrouwen te hebben in de wereld, want hun wereld draait om jullie beiden (of één van de ouders) – en zo leg je de basis voor hun hele verdere leven.
-Een andere belangrijke verantwoordelijkheid rust op de schouders van de vader. Niet iedereen beseft dit, en niet iedereen is er klaar voor om zo'n rol te vervullen, maar het is van groot belang: het bieden van emotionele en fysieke steun aan de partner tot het kind ongeveer een jaar tot anderhalf jaar oud is, en het zijn van het emotionele anker voor de spanningen en emoties van de kersverse moeder gedurende de dag. Dit is essentieel zodat zij deze intieme tijd met de baby zo rustig en prettig mogelijk kan beleven, en er een veilige hechting ontstaat. Natuurlijk vraagt dit om emotionele volwassenheid van de man, het vermogen om niet alleen met de emoties van zijn partner om te gaan, maar ook met die van zichzelf. Hulp zoeken buiten het gezin is ook waardevol – bijvoorbeeld bij vrienden die een luisterend oor kunnen bieden en willen helpen, of door regelmatig met een specialist te praten over alles wat er gebeurt. Vind de kracht om een onmisbare steun te zijn voor een moeder met een baby in de kraamtijd.
-Een belangrijke taak is om de relatie tussen partners nieuw leven in te blazen, met oog voor alle grote veranderingen. Veel stellen gaan hier de mist in, omdat ze denken dat hun relatie hetzelfde is gebleven en raken na verloop van tijd teleurgesteld. Zoals ik eerder zei – alles is veranderd! Een vrouw is niet meer alleen partner en vrouw; ineens is ze ook moeder (als het het eerste kindje is), met nieuwe verantwoordelijkheden, onbekende situaties en misschien zelfs een postnatale depressie of het gevoel dat ze het alleen moet doen. Tegelijkertijd krijgt de partner ook te maken met allerlei nieuwe situaties en gevoelens die overweldigend kunnen zijn, zoals eerder besproken. Als jullie allebei in je eentje proberen om hiermee om te gaan, zonder steun van elkaar of van buitenaf, en niet praten over wat je doormaakt, ontstaat er vroeg of laat een grote afstand tussen jullie. Vaak komen stellen bij mij met een hoofd vol emoties en verwijten naar elkaar, zonder te beseffen dat ze in een relatiecrisis zitten en echt behoefte hebben aan zowel rust als emotionele nabijheid. Intimiteit raakt in deze periode vaak op de achtergrond of is er misschien nooit echt geweest.
Als je het hebt over een crisis en de uitdagingen en taken die daarbij horen, is het belangrijk om te beseffen dat het belangrijkste hulpmiddel om hier goed doorheen te komen is COMMUNICATIE! Ja – praten! Open, respectvolle gesprekken voeren is de sleutel. Het helpt helpt niet alleen bij het oplossen van crisissituaties, maar ook bij alle moeilijkheden die tussen partners kunnen ontstaan. Goed kunnen communiceren zorgt ervoor dat je elkaar beter begrijpt, samen je nieuwe rol als ouders leert kennen, dichter bij elkaar komt, meningsverschillen oplost, afspraken maakt en zelfs je relatie kan redden. In een crisis is het belangrijk om veel en open met elkaar te praten – deel wat er in je hart en hoofd omgaat, alles wat je meemaakt. Deel, vraag, luister, reageer, accepteer en probeer niet te oordelen. Blijf in gesprek tot jullie allebei begrijpen hoe je samen verder kunt. Dat betekent soms lange nachten, veel tranen, pijn en het rouwen om het oude leven dat niet meer terugkomt. Ik weet dat veel ouders het lastig vinden om dit uit te spreken, maar ze verlangen soms terug naar de tijd zonder al die verantwoordelijkheden. Natuurlijk is de komst van een kindje iets moois, maar de emoties die het bij ouders oproept kunnen overweldigend zijn. Maar dat is helemaal normaal! Het is logisch dat je het oude leven mist, je soms niet fijn voelt, onzeker bent in je nieuwe rol, fouten maakt en niet alles weet.
Lieve ouders, niemand heeft ooit gezegd dat het gezinsleven makkelijk is. Toch vind je nergens anders zo'n voldoening en sterk gevoel van verbondenheid. Onthoud: een gelukkige relatie tussen partners is de basis voor een gelukkig gezinsleven – voor jou én je kinderen.
Auteur
Liva Spurava
Gestalttherapeut / Oprichter van het Psychologiecentrum AUGT
